Misschien heb je wel een gehoord van het Deutsche Reinheitsgebot, ofwel het zuiverheidsgebod. Dit reinheidsgebod klinkt als een serie strenge regels voor authentiek vakmanschap.
Een gebod om de kwaliteit van het bier dat op traditionele manier wordt gebrouwen te waarborgen. Maar is dit ook zo?
Waar komt het reinheitsgebot vandaan?
Het gebod is oorspronkelijk in het hertogdom Beieren rond 1487 ingevoerd. Ondanks dat het gebod in meerdere delen van Duitsland wel voorkwam werd dit alleen in Beieren gehandhaafd. Volgens het gebod (wat ook wel wordt gezien als de eerste warenwet ter wereld) mocht bier alleen worden gebrouwen met gemout gerst, water en hop. Later werd hier ook gist aan toegevoegd. In 1487 wist men echter nog niet van de werking van de gisten in bier.
Het reinheitsgobot zorgde ervoor dat er in Beieren bijna geen bier kon worden geïmporteerd. Deze bieren moesten immers voldoen aan een wet, die in de rest van de wereld, maar ook in de rest van Duitsland niet werd gehanteerd. Pas in 1906 werd de warenwet ook in de rest van Duitsland ingevoerd. Dit had echter een negatief effect op bierbrouwers die wel met kruiden werden gebrouwen, of met granen. Gelukkig werd er in 1987 door het Europese Hof besloten dat het gebod in strijd was met het vrije handelsverkeer in Europa. Sinds dit jaar bestaat het reinheitsgebot dus ook eigenlijk niet meer. Op deze manier kon men nu in heel Duitsland weer alle soorten bieren brouwen en importeren.
Wat was nou de reden om bier zo te brouwen?
Zoals eerder genoemd suggereert het ‘reinheitsgebot’ dat het hier gaat om regels die kwaliteit en vakmanschap waarborgen. Dit was echter niet het geval. De reden dat bier enkel gebrouwen mocht worden met gemout gerst water en hop was om te voorkomen dat essentiële granen, tarwe en rogge niet gebruikt konden worden voor bier. Het reinheitsgebot bestond in essentie dus om een eventuele hongersnood te voorkomen. Eigenlijk zou je kunnen stellen, dat het reinheitsgebod er voor zorgde dat alleen producten van minder hoge kwaliteit gebruikt werden voor het maken van bier. Daarnaast zorgde het er ook voor dat de variatie in bieren veel kleiner werd. Ondanks dat het dus een goede en waarschijnlijk noodzakelijke regel was (de Hertog zag het al gebeuren dat al het eten opgemaakt zou worden aan alcohol) zorgde het gebod er dus eigenlijk voor dat de bieren in zekere zin juist van ‘lagere’ kwaliteit waren. In sommige gevallen (op speciaal verzoek van de Hertog zelf) kon er bier van tarwe worden gebrouwen. Heel af en toe kon men dus ook in Beieren weizen bier drinken. Waarschijnlijk alleen op de momenten dat de Hertog zelf een leuk feestje had…
Als conclusie zou ik willen zeggen; onthoud goed, dat wanneer een brouwer zegt dat zijn bieren volgens het officiële Deutsche reinheitsgebot zijn gebrouwen, dat eigenlijk weinig zegt.
